Τι είναι οι Κρίσεις Πανικού;

Οι κρίσεις πανικού είναι ξαφνικά επεισόδια έντονου φόβου ή δυσφορίας που φτάνουν στο αποκορύφωμά τους μέσα σε λίγα λεπτά και συνοδεύονται από σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα. Συχνά εμφανίζονται απροειδοποίητα και μπορεί να είναι τρομακτικές για το άτομο που τις βιώνει.

🔹 Συμπτώματα των Κρίσεων Πανικού

Κατά τη διάρκεια μιας κρίσης πανικού, μπορεί να εμφανιστούν:

✔ Φυσιολογικά Συμπτώματα:

• Ταχυκαρδία ή έντονοι χτύποι της καρδιάς
• Δύσπνοια ή αίσθηση πνιγμού
• Ζάλη ή τάση λιποθυμίας
• Τρέμουλο ή εφίδρωση
• Μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα στα άκρα
• Ναυτία ή πόνος στο στομάχι
• Αίσθηση ζέστης ή ρίγους

✔ Ψυχολογικά Συμπτώματα:

• Αίσθηση απώλειας ελέγχου ή τρέλας
• Φόβος επικείμενης λιποθυμίας ή θανάτου
• Αποπραγματοποίηση (αίσθηση ότι το περιβάλλον δεν είναι αληθινό)
• Αποπροσωποποίηση (αίσθηση ότι το άτομο δεν είναι ο εαυτός του)

🔹 Τι Προκαλεί τις Κρίσεις Πανικού;

Οι κρίσεις πανικού μπορεί να προκληθούν από:
✔ Έντονο στρες και άγχος
✔ Τραυματικές εμπειρίες
✔ Διαταραχή πανικού ή άλλες αγχώδεις διαταραχές
✔ Ορμονικές και νευροχημικές ανισορροπίες
✔ Καφεΐνη, αλκοόλ ή ναρκωτικά
✔ Γενετικοί παράγοντες (οικογενειακό ιστορικό άγχους ή πανικού)

Σε κάποιες περιπτώσεις, οι κρίσεις μπορεί να είναι απρόβλεπτες, ενώ σε άλλες μπορεί να συνδέονται με συγκεκριμένες καταστάσεις (π.χ. κλειστοί χώροι, πλήθη, δημόσιες ομιλίες).

🔹 Διαφορά Ανάμεσα σε Κρίση Πανικού και Διαταραχή Πανικού

✅ Κρίση Πανικού: Μπορεί να είναι μεμονωμένο επεισόδιο και να μην επαναληφθεί ποτέ.

✅ Διαταραχή Πανικού: Όταν οι κρίσεις είναι επαναλαμβανόμενες, απρόβλεπτες και το άτομο ζει με διαρκή φόβο για την επόμενη κρίση, επηρεάζοντας την καθημερινότητά του.

🔹 Πώς να Διαχειριστείς μια Κρίση Πανικού

✔ Αναπνευστικές Τεχνικές:

• Πάρε αργές, βαθιές αναπνοές (εισπνοή για 4 δευτερόλεπτα, κράτημα για 4, εκπνοή για 6).

✔ Εστίαση στο Παρόν:

• Χρησιμοποίησε την τεχνική 5-4-3-2-1 (παρατήρησε 5 πράγματα γύρω σου, άγγιξε 4 αντικείμενα, άκουσε 3 ήχους, μύρισε 2 αρώματα, γεύσου 1 πράγμα).

✔ Αποδοχή της Κρίσης:

• Υπενθύμισε στον εαυτό σου ότι η κρίση είναι προσωρινή και δεν είναι επικίνδυνη.

✔ Μείωση του Στρες στη Ζωή:

• Άσκηση, σωστή διατροφή, διαχείριση άγχους, ύπνος.

✔ Συστημική Ψυχοθεραπεία:

• Αναγνώριση συστημικών παραγόντων που πυροδοτούν το άγχος και την ανασφάλεια.
• Βελτίωση της επικοινωνίας και των σχέσεων που επηρεάζουν το συναισθηματικό κόσμο του ατόμου.

 

Η Συμβολή της Συστημικής Ψυχοθεραπείας στην Αντιμετώπιση των Κρίσεων Πανικού

Οι κρίσεις πανικού συχνά δεν είναι απλώς ένα ατομικό ζήτημα, αλλά επηρεάζονται και από διαπροσωπικές, οικογενειακές και κοινωνικές σχέσεις. Η Συστημική Ψυχοθεραπεία προσεγγίζει τις κρίσεις ως μέρος ενός ευρύτερου συστήματος, αναγνωρίζοντας τους παράγοντες που τις πυροδοτούν και τις διατηρούν.

🔹 1️⃣ Αναγνώριση των Συστημικών Αιτίων των Κρίσεων Πανικού

🔹 Οι κρίσεις πανικού συχνά σχετίζονται με αγχογόνες οικογενειακές και κοινωνικές δυναμικές.
🔹 Η θεραπεία βοηθά το άτομο να αναγνωρίσει:
✔ Ποιες σχέσεις ή καταστάσεις αυξάνουν το άγχος του.
✔ Πώς επηρεάζεται από την οικογενειακή και κοινωνική πίεση.
✔ Τι ρόλο παίζουν οι πρώιμες εμπειρίες στην εμφάνιση των κρίσεων.

📌 Παράδειγμα: Ένα άτομο που μεγάλωσε σε μια οικογένεια με έντονες συγκρούσεις μπορεί να έχει μάθει να αντιδρά με πανικό σε στρεσογόνες καταστάσεις.

🔹 2️⃣ Κατανόηση των Οικογενειακών Προτύπων και της Επικοινωνίας

🔹 Η Συστημική Ψυχοθεραπεία εξετάζει πώς τα οικογενειακά μοτίβα επηρεάζουν την εμφάνιση των κρίσεων.
✔ Αν το άτομο μεγάλωσε σε περιβάλλον με υπερπροστατευτικούς γονείς, μπορεί να βιώνει φόβο ανεξαρτησίας.
✔ Αν υπήρχε καταπιεσμένη επικοινωνία, το άγχος μπορεί να εκφράζεται μέσω των κρίσεων.

📌 Παράδειγμα: Αν κάποιος αισθάνεται διαρκή πίεση να ανταποκριθεί στις προσδοκίες των άλλων, η κρίση πανικού μπορεί να είναι ένας τρόπος μέσω του οποίου το σώμα του “αντιστέκεται” σε αυτήν την πίεση.

🔹 3️⃣ Ενίσχυση της Συναισθηματικής Ρύθμισης και Ανθεκτικότητας

🔹 Η θεραπεία βοηθά το άτομο να αναπτύξει δεξιότητες αυτορρύθμισης ώστε να μην φτάνει σε κατάσταση κρίσης.
✔ Εκπαίδευση σε τεχνικές χαλάρωσης και αναπνοής.
✔ Ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας μέσω της κατανόησης των συναισθημάτων.
✔ Εκμάθηση στρατηγικών για την πρόληψη και διαχείριση του πανικού.

📌 Παράδειγμα: Αν κάποιος μάθει να εντοπίζει τα πρώτα σημάδια πανικού και να χρησιμοποιεί τεχνικές αυτορρύθμισης, μπορεί να αποτρέψει την κρίση πριν κλιμακωθεί.

🔹 4️⃣ Αλλαγή των Δυσλειτουργικών Μοτίβων Σκέψης και Συμπεριφοράς

🔹 Η θεραπεία εστιάζει στην τροποποίηση αρνητικών μοτίβων σκέψης και συμπεριφοράς που συμβάλλουν στις κρίσεις.
✔ Αναγνώριση και αποδόμηση καταστροφικών σκέψεων.
✔ Ανάπτυξη μιας πιο ρεαλιστικής και ήρεμης αντίληψης των καταστάσεων.

📌 Παράδειγμα: Αν κάποιος πιστεύει ότι «αν πάθω κρίση πανικού, θα πεθάνω», η θεραπεία τον βοηθά να αναγνωρίσει ότι αυτός ο φόβος είναι υπερβολικός και μη ρεαλιστικός.

🔹 5️⃣ Βελτίωση των Διαπροσωπικών Σχέσεων

🔹 Οι κρίσεις πανικού μπορεί να σχετίζονται με ένταση στις προσωπικές σχέσεις.
✔ Βελτίωση της επικοινωνίας με οικογένεια και φίλους.
✔ Μείωση των προστριβών και κατανόηση των προσωπικών ορίων.
✔ Καλλιέργεια ενός υποστηρικτικού περιβάλλοντος που μειώνει το στρες.

📌 Παράδειγμα: Αν ένας σύντροφος ή γονέας εντείνει το άγχος ενός ατόμου με πιεστικές απαιτήσεις, η θεραπεία βοηθά στη διαχείριση της σχέσης με πιο υγιή τρόπο.

🔹 6️⃣ Ενδυνάμωση της Αυτοεκτίμησης και Αυτονομίας

🔹 Πολλές φορές, οι κρίσεις πανικού σχετίζονται με αίσθημα έλλειψης ελέγχου.
✔ Ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και της αίσθησης αυτονομίας.
✔ Ανάπτυξη της ικανότητας να αντιμετωπίζει το άτομο τις δυσκολίες χωρίς να καταφεύγει στον πανικό.

📌 Παράδειγμα: Αν κάποιος έχει μάθει να εξαρτάται από άλλους για συναισθηματική ασφάλεια, η θεραπεία τον βοηθά να αποκτήσει εσωτερική δύναμη και ανεξαρτησία.

🔹 7️⃣ Εκπαίδευση της Οικογένειας και του Κοινωνικού Περιβάλλοντος

🔹 Η Συστημική Ψυχοθεραπεία συχνά περιλαμβάνει και την εκπαίδευση των κοντινών προσώπων του ατόμου.
✔ Πληροφόρηση για τις κρίσεις πανικού και την ψυχολογία πίσω από αυτές.
✔ Καθοδήγηση για τη σωστή υποστήριξη χωρίς να ενισχύεται η εξάρτηση.
✔ Αποφυγή επιβλαβών συμπεριφορών, όπως η υπερπροστατευτικότητα ή η πίεση προς το άτομο.

📌 Παράδειγμα: Αν οι γονείς ή ο σύντροφος πανικοβάλλονται και οι ίδιοι κατά τη διάρκεια μιας κρίσης, μπορεί να επιδεινώνουν την κατάσταση. Μέσα από τη θεραπεία, μαθαίνουν πώς να ανταποκρίνονται ψύχραιμα και υποστηρικτικά.

🔹 Συμπέρασμα

Η Συστημική Ψυχοθεραπεία δεν αντιμετωπίζει τις κρίσεις πανικού ως απομονωμένο ψυχολογικό ζήτημα, αλλά ως μέρος ενός ευρύτερου συστήματος σχέσεων και εμπειριών.

✅ Αναγνωρίζει τους παράγοντες που τροφοδοτούν το άγχος.
✅ Βοηθά στη βελτίωση των σχέσεων και της επικοινωνίας.
✅ Δίνει στο άτομο εργαλεία για να ανακτήσει τον έλεγχο και να μειώσει τις κρίσεις.
✅ Εκπαιδεύει το υποστηρικτικό περιβάλλον ώστε να συμβάλει στη σταθερότητα και τη θεραπεία.