Η Νευρική Ορθορεξία είναι μια διαταραχή πρόσληψης τροφής που χαρακτηρίζεται από εμμονική ενασχόληση με την υγιεινή διατροφή. Αν και η υγιεινή διατροφή είναι γενικά ωφέλιμη, στην περίπτωση της ορθορεξίας το άτομο οδηγείται σε ακραίους περιορισμούς και ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές, οι οποίες μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τη σωματική και ψυχική του υγεία.

Χαρακτηριστικά της Νευρικής Ορθορεξίας

🔹 Υπερβολική ενασχόληση με την ποιότητα της τροφής (βιολογικά προϊόντα, αποφυγή συντηρητικών, επεξεργασμένων τροφών)
🔹 Αυστηροί κανόνες διατροφής που γίνονται ολοένα και πιο περιοριστικοί
🔹 Ενοχές ή άγχος όταν το άτομο καταναλώνει κάτι που θεωρεί “ανθυγιεινό”
🔹 Κοινωνική απομόνωση λόγω περιορισμών στη διατροφή (π.χ. αποφυγή γευμάτων με φίλους)
🔹 Αίσθημα ηθικής ανωτερότητας → Το άτομο μπορεί να θεωρεί ότι η διατροφή του το κάνει “καλύτερο” από τους άλλους
🔹 Σωματικές επιπτώσεις όπως ανεπάρκειες θρεπτικών συστατικών, υποσιτισμός και υπερβολική απώλεια βάρους

Αίτια και Παράγοντες Κινδύνου

🧠 Ψυχολογικοί παράγοντες → Άγχος, τελειομανία, ανάγκη ελέγχου
📱 Κοινωνικοί και πολιτισμικοί παράγοντες → Επιρροή από social media, fitness trends, διατροφικές μόδες
⚖️ Προηγούμενες εμπειρίες με διατροφικές διαταραχές → Η ορθορεξία μπορεί να εμφανιστεί μετά από νευρική ανορεξία ή βουλιμία
🧬 Γενετική προδιάθεση → Κληρονομικοί παράγοντες που σχετίζονται με αγχώδεις διαταραχές

Διαφορές της Νευρικής Ορθορεξίας από άλλες Διατροφικές Διαταραχές

Διαταραχή	Κύρια Εστίαση	Κύριος Φόβος
Νευρική Ανορεξία	Ποσότητα τροφής	Αύξηση βάρους
Νευρική Βουλιμία	Έλεγχος και κάθαρση	Αύξηση βάρους
Νευρική Ορθορεξία	Ποιότητα τροφής	“Ανθυγιεινά” τρόφιμα

Επιπτώσεις στην Υγεία

⚠️ Υποσιτισμός & έλλειψη θρεπτικών συστατικών (π.χ. σιδηροπενία, ανεπάρκεια βιταμινών)
⚠️ Ορμονικές διαταραχές (π.χ. αμηνόρροια στις γυναίκες)
⚠️ Αδυναμία & κόπωση λόγω ανεπάρκειας θερμίδων
⚠️ Ψυχολογικά προβλήματα → Άγχος, κατάθλιψη, κοινωνική απομόνωση
⚠️ Μειωμένη ποιότητα ζωής → Περιορισμένη κοινωνική ζωή λόγω διατροφικών εμμονών

Αντιμετώπιση και Θεραπεία

1. Ψυχοθεραπεία 🧠

✅ Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT) → Βοηθά στην αλλαγή των εμμονικών σκέψεων γύρω από το φαγητό
✅ Συστημική Ψυχοθεραπεία → Αναλύει τον ρόλο του κοινωνικού περιβάλλοντος και της οικογένειας στη διαταραχή
✅ Ανάπτυξη πιο ισορροπημένης σχέσης με τη διατροφή

2. Διατροφική Συμβουλευτική 🥦

✅ Εκπαίδευση σε ισορροπημένη διατροφή χωρίς αυστηρούς περιορισμούς
✅ Αποκατάσταση θρεπτικών ανισορροπιών

3. Φαρμακευτική Αγωγή (σε σοβαρές περιπτώσεις) 💊

✅ Χορήγηση αντικαταθλιπτικών ή αγχολυτικών φαρμάκων σε άτομα με έντονο άγχος ή συνυπάρχουσα κατάθλιψη

Συμπέρασμα

Η Νευρική Ορθορεξία είναι μια ύπουλη διαταραχή που συχνά περνά απαρατήρητη, καθώς συγκαλύπτεται από τη “μόδα της υγιεινής διατροφής”. Ωστόσο, όταν η εμμονή με το “καθαρό φαγητό” γίνεται ψυχαναγκαστική και επηρεάζει την καθημερινή ζωή, απαιτείται επαγγελματική βοήθεια για την αποκατάσταση μιας πιο φυσιολογικής σχέσης με το φαγητό.

Η Συμβολή της Συστημικής Ψυχοθεραπείας στην Αντιμετώπιση της Νευρικής Ορθορεξίας

Η Συστημική Ψυχοθεραπεία εξετάζει το άτομο μέσα στο πλαίσιο των σχέσεών του (οικογένεια, φίλοι, κοινωνικό περιβάλλον) και αναζητά δυσλειτουργικές δυναμικές που συμβάλλουν στην ανάπτυξη και διατήρηση της Νευρικής Ορθορεξίας. Στόχος της θεραπείας είναι να βοηθήσει το άτομο να κατανοήσει τις υποκείμενες αιτίες της εμμονής του με την «καθαρή» διατροφή και να αναπτύξει μια πιο ισορροπημένη στάση απέναντι στο φαγητό και το σώμα του.

Τρόποι με τους οποίους βοηθά η Συστημική Ψυχοθεραπεία

1. Εξετάζει τον ρόλο της οικογένειας και του κοινωνικού περιβάλλοντος 🏡

🔹 Πολλές φορές, η Νευρική Ορθορεξία εμφανίζεται σε περιβάλλοντα με αυστηρούς κανόνες διατροφής, τελειομανία ή υψηλές προσδοκίες.
🔹 Η θεραπεία εξετάζει τι μηνύματα έχει λάβει το άτομο για την υγιεινή διατροφή, το βάρος και την αυτοπειθαρχία.
🔹 Βοηθά στην αλλαγή δυσλειτουργικών μοτίβων επικοινωνίας, ώστε να μειωθεί η πίεση που ενισχύει την εμμονή.

2. Αναγνωρίζει τις συναισθηματικές ρίζες της Ορθορεξίας 🎭

🔹 Η εμμονή με την «καθαρή διατροφή» συχνά κρύβει άγχος, ανάγκη ελέγχου, φόβο αποτυχίας ή κοινωνικής απόρριψης.
🔹 Το άτομο μπορεί να χρησιμοποιεί τη διατροφή ως μηχανισμό ελέγχου για να αντιμετωπίσει άλλες δυσκολίες της ζωής του.
🔹 Μέσα από τη θεραπεία, το άτομο μαθαίνει να αναγνωρίζει και να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του διαφορετικά, χωρίς να καταφεύγει σε ακραίες διατροφικές συνήθειες.

3. Βοηθά στην αλλαγή δυσλειτουργικών πεποιθήσεων για το φαγητό και το σώμα 🔄

🔹 Το άτομο συχνά αναπτύσσει αυστηρούς κανόνες και πεποιθήσεις για τη διατροφή (π.χ. «αν φάω κάτι μη βιολογικό, θα βλάψω την υγεία μου»).
🔹 Η Συστημική Ψυχοθεραπεία βοηθά στην αναθεώρηση αυτών των πεποιθήσεων και στην αποδοχή ενός πιο ευέλικτου τρόπου σκέψης.
🔹 Το άτομο μαθαίνει να μην ορίζει την αξία του με βάση το τι τρώει.

4. Ενισχύει την αυτοεκτίμηση και την προσωπική ταυτότητα 💡

🔹 Πολλοί άνθρωποι με Νευρική Ορθορεξία νιώθουν αποδοχή και αυτοεκτίμηση μόνο όταν ακολουθούν «τέλειες» διατροφικές συνήθειες.
🔹 Η θεραπεία βοηθά το άτομο να αναπτύξει μια ισχυρότερη ταυτότητα που δεν βασίζεται αποκλειστικά στο φαγητό.
🔹 Επικεντρώνεται στην ενίσχυση της αυτοεκτίμησης, ώστε το άτομο να μη νιώθει την ανάγκη να ελέγχει τη διατροφή του για να νιώσει «άξιο».

5. Βελτιώνει τις διαπροσωπικές σχέσεις και τη ζωή του ατόμου 👥

🔹 Η ορθορεξία μπορεί να οδηγήσει σε κοινωνική απομόνωση, καθώς το άτομο αποφεύγει να τρώει έξω ή να συμμετέχει σε κοινωνικές δραστηριότητες που περιλαμβάνουν φαγητό.
🔹 Η Συστημική Ψυχοθεραπεία βοηθά το άτομο να αναπτύξει υγιείς κοινωνικές σχέσεις χωρίς να αισθάνεται πίεση ή άγχος για το φαγητό.
🔹 Βοηθά στην εκμάθηση πιο υγιών τρόπων επικοινωνίας, ώστε το άτομο να εκφράζει τις ανάγκες του χωρίς να καταφεύγει σε ακραίες διατροφικές συμπεριφορές.

6. Συνεργάζεται με άλλους επαγγελματίες για ολιστική αποκατάσταση 🤝

🔹 Η Συστημική Ψυχοθεραπεία μπορεί να συνδυαστεί με:
✅ Διατροφική Υποστήριξη → Για την αποκατάσταση μιας ισορροπημένης διατροφής
✅ Ιατρική Παρακολούθηση → Για την αντιμετώπιση πιθανών επιπτώσεων της διαταραχής στην υγεία
✅ Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT) → Για την αλλαγή παγιωμένων διατροφικών συνηθειών

Συμπέρασμα

Η Συστημική Ψυχοθεραπεία βοηθά στην αντιμετώπιση της Νευρικής Ορθορεξίας εξετάζοντας το άτομο μέσα στο κοινωνικό του πλαίσιο. Μέσω της θεραπείας, το άτομο:

✅ Κατανοεί τις βαθύτερες αιτίες της εμμονής του με το φαγητό
✅ Αποκτά πιο ευέλικτες διατροφικές πεποιθήσεις
✅ Ενισχύει την αυτοεκτίμησή του χωρίς να βασίζεται στη διατροφή
✅ Βελτιώνει τις κοινωνικές του σχέσεις και τη συναισθηματική του ισορροπία

Με αυτή την προσέγγιση, η θεραπεία δεν επικεντρώνεται μόνο στην τροφή, αλλά σε ολόκληρο το σύστημα ζωής του ατόμου, οδηγώντας σε βαθύτερη και πιο βιώσιμη αλλαγή.